در زمان آتش سوزی در ساختمان‌هایی که بلند است باید مسیر‌هایی برای خروج افرادی که در آن ساختمان ساکن هستند وجود داشته باشد. راه پله‌ها مسیر‌هایی برای خروج افراد ساکن در ساختمان می‌باشند اما این مسیر‌ها چندان مناسب و امن نیستند. در این ساختمان‌ها آسانسور آتش نشانی اهمیت خود را نشان می‌دهد. آسانسور آتش نشانی یکی از بهترین دسترسی آتش‌نشانان به طبقاتی می‌باشد که دچار آتش سوزی شده‌اند و همچنین بهترین مسیر برای خروج سالمندان و افراد ناتوان می‌باشد. آسانسور باعث بالابردن سرعت عملیات نجات و کم‌کردن تلفات در زمان آتش سوزی‌های وسیع می‌باشد.
استاندارد آسانسور آتشنشان
- ساختمان‌های بلند باید حداقل یک آسانسور آتش‌نشانی که توان حمل و نقل برانکارد را داشته باشد دارا باشند.
- در ساختمان‌هایی که ارتفاع بیشتر از ۴۰ متر دارد باید دو آسانسور وجود داشته باشد که یکی از آن‌ها بتواند برانکارد را حمل و نقل کند.
- آسانسور آتش نشانی باید همه مقررات ملی مربوط به ساختمان را رعایت کند.
- این آسانسور باید به راحتی به تمام طبقات دسترسی داشته باشد.
- برای مکان‌های درمانی، مکان‌هایی که از سالمندان نگهداری می‌شود ومکان‌هایی که از کودکان خردسال سرپرستی می‌کنند و دبستان‌ها، بودن یک آسانسور آتش‌نشانی که بتواند یک برانکارد را حمل و نقل کند الزامی می‌باشد.
- کابین آسانسور باید بتواند حداقل ۱۰۰۰ کیلوگرم را حمل و نقل کند و ابعاد آن هم باید ۱۲۰۰ در ۲۱۰۰ میلی متر باشد و در آن ۹۰سانتی‌متر باز شود.
- آسانسور آتش نشانی اگر توان حمل برانکارت را نداشته باشد باید بتواند ۸ نفر را در خود جای داده و ۶۳۰ کیلوگرم را تحمل کند.
ضوابط آسانسور آتش نشانی
- سیستم‌های شناسایی حریق ساختمان باید بتوانند به صورت خودکار به مرکز هدایت آسانسورها متصل شوند تا زمانی که به آن‌ها نیاز است همه آسانسور‌هایی که وظیفه سرویس دهی عمومی را به عهده دارند از حرکت ایستاده و در مسیر برگزار‌ی برنامه آتش سوزی که از قبل به آن‌ها دستور داده‌شده است بپردازند.
- یک سیستم مخابراتی درونی باید وجود داشته باشد تا بتواند ارتباط صوتی بین آتشنشان و پایان‌هایی که کنترل آسانسور را به صورت دستی در ناحیه تخلیه به عهده دارند برقرار کند. همچنین وجود یک دستگاه مخابراتی در موتورخانه آسانسور آتش‌نشانی ضروری می‌باشد.
- اگر در هنگام آتش سوزی برق ساختمان قطع شود آسانسور آتش نشانی باید بتواند از یک منبع دیگر برای حرکت خود استفاده کند این منبع باید به گونه‌ای باشد که آسانسور به صورت خودکار به آن وصل شود.
- برای تهویه هوا، لابی باید دارای یک سیستم تهویه ویژه باشد.
- لابی آسانسور باید بتواند حداقل یک ساعت در مقابل آتش مقاومت کرده و دود را مهار کنند.
- باید چراغ های هشدار دهنده برای اتصال آسانسور به یک منبع برق دیگر در هنگام آتش سوزی وجود داشته باشد.
- دیوار درونی آسانسور باید بدون فرورفتگی بوده و فضای لازم برای حمل و نقل برانکارد را دارا باشد.
ضوابط طراحی آسانسور آتش نشان
طراحی و نصب آسانسور آتش نشان تابع قوانین و استانداردهای سختگیرانه‌ای است تا در شرایط بحرانی، عملکردی ایمن و قابل اعتماد داشته باشد. این ضوابط شامل موارد زیر است:- تأمین برق اضطراری مستقل: آسانسور آتش نشان باید مجهز به یک منبع تغذیه اضطراری مجزا (مانند دیزل ژنراتور) باشد که در صورت قطع برق اصلی، بلافاصله وارد مدار شده و امکان ادامه کار آسانسور را فراهم کند. کابل‌کشی این سیستم نیز باید مقاوم در برابر آتش باشد.
- شفت و سازه مقاوم در برابر آتش: دیواره‌های شفت (چاه) آسانسور، درب‌ها و فریم‌های آن‌ها باید دارای درجه مقاومت در برابر آتش (Fire Rating) مشخص و بالایی باشند تا از نفوذ دود و شعله به داخل شفت جلوگیری شود.
- مقاومت در برابر آب: کابین و تجهیزات داخلی آسانسور باید در برابر ورود آب ناشی از عملیات اطفاء حریق (مانند آب پاشش از شیلنگ آتش‌نشانی) مقاوم باشند تا از اتصال کوتاه و اختلال در عملکرد جلوگیری شود.
- ظرفیت و سرعت مناسب: این آسانسورها باید قادر به حمل تعداد کافی از آتش‌نشانان به همراه تجهیزات سنگین آن‌ها باشند. سرعت حرکت نیز باید به گونه‌ای باشد که امکان دسترسی سریع به طبقات مختلف را فراهم کند.
- ارتباطات داخلی: وجود سیستم ارتباط داخلی (اینترکام) بین کابین، اتاق کنترل آتش نشانی و موتورخانه ضروری است تا هماهنگی‌های لازم انجام شود.
- تهویه و تخلیه دود: شفت آسانسور باید دارای سیستم تهویه و تخلیه دود مؤثر باشد تا از تجمع دود در مسیر حرکت آسانسور جلوگیری کند.
- کنترل‌های اختصاصی: تابلو فرمان آسانسور آتش نشان باید دارای مدارهای کنترلی خاصی باشد که به آتش‌نشانان اجازه می‌دهد کنترل کامل آسانسور را در دست بگیرند.
این مقاله را ببینید: تفاوت آسانسور هیدرولیک و کششی
کلید آتش نشان در آسانسور
یکی از مهمترین اجزای کنترل آسانسور آتش نشان، “کلید آتش نشان” است. این کلید، که معمولاً در لابی اصلی ساختمان و داخل کابین آسانسور قرار دارد، به آتش‌نشانان اجازه می‌دهد تا کنترل کامل آسانسور را از حالت عادی خارج کرده و وارد “حالت اضطراری آتش نشان” شوند. این حالت معمولاً در دو فاز عمل می‌کند:- فاز اول (Recall Phase): با فعال شدن آلارم آتش یا چرخاندن کلید در لابی، آسانسور فوراً تمام درخواست‌های داخلی و خارجی را لغو کرده، بدون توقف به “طبقه فراخوان آتش” (معمولاً لابی اصلی یا طبقه همکف) بازمی‌گردد، درهای آن باز می‌شوند و به صورت باز باقی می‌مانند. این کار از رفتن آسانسور به طبقات درگیر آتش و محبوس شدن افراد جلوگیری می‌کند.
- فاز دوم (Firefighter Operation Phase): پس از رسیدن آسانسور به طبقه فراخوان و باز شدن درها، آتش‌نشانان با ورود به کابین و چرخاندن کلید داخل کابین، کنترل دستی آسانسور را در دست می‌گیرند. در این حالت، آتشنشان می‌تواند آسانسور را به طبقه مورد نظر هدایت کند، درها را به صورت دستی کنترل کند و تمام فرمان‌های سیستم عادی را نادیده بگیرد. این فاز امکان استفاده ایمن و هدفمند از آسانسور را برای عملیات نجات و اطفاء حریق فراهم می‌آورد.
آسانسورهای آتش نشانی
این آسانسورها طوری طراحی شده‌اند که همیشه آماده هستند اما برای حمل و نقل افراد بین طبقات به کار برده نمی‌شوند و برای اینکه جلوی توقف‌های پشت سرهم گرفته شود کلید مخصوصی دارند که به وسیله آتش‌نشانان و از درون کابین کنترل می‌گردد. در زمان آتش سوزی ۴ نفر از آتش‌نشان‌ها به صورت تیمی به همراه خود تمام وسیله‌های مورد نیاز تنفسی را حمل و نقل کرده و به کمک آسانسور به طبقه‌ی پایین طبقه‌ای که آتش سوزی در آنجا اتفاق افتاده است می‌روند.از بین آتش‌نشانان یک نفر برای حمل و نقل بقیه آن‌ها به لابی رفته و آتش‌نشان‌های دیگر از مسیر راه پله به طبقه‌ای که آتش سوزی در آنجا اتفاق افتاده است می‌روند و به افرادی که در حریق گرفتار شده‌اند کمک می‌کند. در واقع طبقه زیر طبقه‌ای که آتش سوزی در آنجا اتفاق افتاده‌است، مکانی برای شارژ تجهیزات تنفسی، محل استراحت آتش‌نشان‌ها و مکانی برای افرادی است که در آتش سوزی دچار مصدومیت شده‌اند.درباره بازرسی آسانسورهای صنعتی بیشتر بدانید.
الزامات آسانسور آتش نشانی
- دوربندی چاه آسانسور باید ۲ ساعت در مقابل آتش مقاومت داشته باشد و همچنین باید مقاومت این دوربندی در برابر دود بالا باشد.
- سیستم فرمان آسانسور باید جوری باشد که در هنگام آتش سوزی به وسیله شستی یا اعلام‌کننده آتش سوزی تحریک گردد. سپس آسانسور به تراز تخلیه وصل‌شده و بعد از آن تحت کنترل آتشنشان قرار گیرد.
- این آسانسور باید توان بردن برانکارد را داشته باشد و به برق اضطراری وصل باشد.
- همه طبقات و مکان‌هایی که وجود دارد باید به آسانسور آتش‌نشانی دسترسی داشته باشد.
الزامات اتاق کنترل آتش نشانی
“اتاق کنترل آتش نشانی” (یا مرکز فرماندهی آتش) قلب سیستم‌های ایمنی ساختمان در زمان بحران است. این اتاق باید دارای الزامات و تجهیزات خاصی باشد:- موقعیت و حفاظت: اتاق کنترل باید در مکانی قابل دسترس، اما دور از خطرات احتمالی آتش‌سوزی و در برابر دود و حرارت محافظت شده باشد. دسترسی به آن باید فقط برای پرسنل مجاز امکان‌پذیر باشد.
- تجهیزات مانیتورینگ: این اتاق باید مجهز به پنل اصلی سیستم اعلام حریق، نمایشگرهای وضعیت آسانسورها (به خصوص آسانسور آتش نشان)، سیستم‌های مانیتورینگ دوربین‌های مداربسته (CCTV)، و سیستم‌های کنترل تهویه و اگزاست دود باشد.
- سیستم‌های ارتباطی: وجود خطوط تلفن اضطراری، سیستم‌های رادیویی، و سیستم‌های پیجینگ برای برقراری ارتباط با آتش‌نشانان در طبقات و سایر نقاط ساختمان ضروری است.
- کنترل آسانسور آتش نشانی: در این اتاق باید امکان نظارت بر وضعیت آسانسور آتش نشان، از جمله موقعیت کابین، وضعیت درها، و فعال یا غیرفعال بودن حالت آتش نشان، فراهم باشد. در برخی سیستم‌های پیشرفته، امکان فراخوان و کنترل اولیه آسانسور از این اتاق نیز وجود دارد.
سرویس آسانسور آتش نشانی
با توجه به نقش حیاتی آسانسور آتش نشانی در حفظ جان، سرویس و نگهداری آسانسور به صورت منظم از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. یک آسانسور آتش نشانی که به درستی سرویس نشده باشد، می‌تواند در لحظه بحران کاملاً بی‌استفاده شود.- بازرسی‌های دوره‌ای: این آسانسورها باید به صورت منظم و با فواصل زمانی کوتاه‌تر (معمولاً ماهانه یا سه‌ماهه) توسط تکنسین‌های مجاز و آموزش‌دیده مورد بازرسی و تست کامل قرار گیرند.
- آزمایش سیستم برق اضطراری: عملکرد صحیح ژنراتور اضطراری، سیستم انتقال خودکار برق (ATS) و مقاومت کابل‌ها باید به طور مستمر بررسی شود.
- تست کلید آتش نشان و فازها: عملکرد صحیح کلید آتش نشان در لابی و داخل کابین، فعال شدن فاز اول (فراخوان) و فاز دوم (عملیات آتش نشان) باید به طور مکرر تست شود.
- بررسی مقاومت در برابر آتش و آب: اطمینان از سلامت درب‌ها، قاب‌ها و دیواره‌های شفت در برابر آتش و همچنین محافظت تجهیزات در برابر آب ضروری است.
- تست سیستم‌های ارتباطی و تهویه: عملکرد اینترکام، سیستم‌های تهویه و تخلیه دود، و سیستم‌های روشنایی اضطراری کابین باید همواره تایید شود.
- نگهداری عمومی: علاوه بر موارد فوق، تمام اجزای مکانیکی و الکتریکی آسانسور، مشابه سرویس آسانسورهای معمولی، نیاز به روغن‌کاری، تنظیم و تعویض قطعات فرسوده دارند.
قیمت آسانسور آتش نشانی
قیمت آسانسور آتش نشانی بر اساس نوع ونحوه نصب و ابعاد آن متفاوت می‌باشد. همچنین عوامل مختلفی که در ساخت و تولید این آسانسورها تأثیرگذار می‌باشند نیز قیمت این محصول را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این عوامل عبارتند از برند و شرکت سازنده که معمولاً قیمت قطعات ایرانی ارزان‌تر از نوع خارجی آن می‌باشد. همچنین نوسانات ارزی و دلاری که با افزایش نرخ ارز باعث بالا رفتن قطعات و تجهیزات آسانسور می‌گردد بر روی قیمت آن تاثیر بسزایی دارد.
آسانسور آتش نشانی و صنعتی
هر دو جزو آسانسور‌هایی هستند که در مکان‌های خاص و برای موقعیت‌های اضطراری مورد استفاده قرار میگیرد. آسانسور آتش نشانی برای مواقع اضطراری که افراد در ساختمان‌های بزرگ دچار آتش سوزی شده‌اند مورد استفاده قرار میگیرد. وجود این آسانسور باعث نجات جان ساکنین ساختمان می‌گردد. آسانسورهای صنعتی هم نوعی دیگر از آسانسورها هستند که در محیط‌های صنعتی مثل کارخانه‌ها، انبار‌ها، پروژه‌های عمرانی وجود دارند. این آسانسور برای جابجا کردن کالا‌ها و مواد اولیه و دستگاه‌ها استفاده می‌شوند. آسانسورهای صنعتی به دو دسته آسانسور داخل چاهک و آسانسور‌هایی که روی نمای ساختمان نصب می‌شوند تقسیم می‌گردند. قیمت این آسانسورها به عواملی مثل نوع آسانسور، ابعاد و میزان ظرفیت آسانسور صنعتی بستگی دارد. برای اینکه بتوانید آسانسورهای آتش نشانی و صنعتی خود را با خیال راحت تهیه کنید از شرکت آتیس کمک بگیرید. این شرکت دانش بنیان و دارای پروانه طراحی و مونتاژ می‌باشد. همچنین دارای استانداردهای ملی در این زمینه است و آسانسورهای استاندارد و مدرن را طراحی می‌کند.درباره بازرسی آسانسور بیشتر بدانید.
طﺮاﺣﯽ و اﺟﺮاي آسانسور آتش نشانی
عامه مردم هنوز بر این باور هستند که در هنگام حریق نباید از آسانسور ها استفاده نمود، اما آن دسته از آسانسور هایی که مخصوص استفاده در هنگام حریق طراحی و پیاده سازی گردیده اند وظیفه مهمی را در سرویس دهی در هنگاه حریق ایفا می نمایند. وظیفه سرعت بخشیدن به خاموش شدن حریق و نیز وظیفه کمک کردن به آتش نشاننان فداکار بر عهده این مدل از آسانسورها است آسانسور آتش نشانی .در ادامه یک فایل pdf قرار داده ایم که ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮاي آسانسور آتش نشانی و ﻻﺑﯽ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آﻧﺎن را در بر میگیرد :چهت دانلود بر روی لینک زیر کلیک کنید : zavabetiatashneshani
